Đôi nét về tháp Bánh Ít:
Tháp Bánh Ít (hay còn gọi là Tháp Bạc) tọa lên trên ngọn đồi ở xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, cách thành phố Quy Nhơn khoảng 20km. Đây là một trong những điểm đến thú vị cho những ai muốn khám phá lịch sử và kiến trúc Chăm Pa.
Từ xa, cụm tháptrông như chiếc bánh ít - một loại đặc sản ở Bình Định nên người dân địa phương gọi nơi đây là tháp Bánh Ít. Ngoài tên gọi Bánh Ít, xưa kia tháp còn được người Pháp gọi là Tour d’Argent (nghĩa là tháp Bạc).
Tháp Bánh Ít có niên đại xây dựng vào cuối thế kỉ XI - đầu thế kỉ XII, là một trong những công trình đại diện cho giai đoạn chuyển tiếp từ phong cách Mỹ Sơn A1 sang phong cách Bình Định. Kiến trúc của tháp có sự kết hợp hài hòa giữa hai phong cách: nhịp nhàng, trang nhã và khỏe khoắn, hoành tráng của kiến trúc Chăm.
Kiến trúc:
Quần thể tháp Bánh Ít gồm có bốn ngọn tháp: tháp Chính (Kalan), tháp Cổng (Gopura), tháp Hỏa (Kosagrha) và tháp Bia (Posah).
Tháp Cổng – Gopura:
Tháp Cổng nằm ở vị trí thấp nhất, được trang trí khá đơn giản so với tháp Chính, song ở tháp vẫn thấy được vẻ đẹp khỏe khoắn, vững chãi của kiến trúc Chăm. Tháp cao khoảng 13m, được xây trên bình đồ hình vuông. Vòm cửa được trang trí các hình tựa như mũi lao vút thẳng lên trời. Tháp có hai cửa thông nhau theo hướng Đông – Tây, cùng nằm trên một trục thẳng với cửa tháp chính trên đỉnh đồi. Hai mặt còn lại của tháp là cửa giả nhưng được tạo hình như cửa thật.
Tháp Bia – Posah:
Từ tháp Cổng hướng mắtvề phía nam là tháp Bia. Cả tháp Bia và tháp Cổng đều được xây dựng theo phong cách kiến trúc Bình Định với các chi tiết tương đồng như bình đồ hình vuông, vòm cửa có hình mũi lao,... Song ở tháp Cổng cũng có nét đẹp kiến trúc riêng biệt. Đó là kiến trúc Posah với bộ mái độc đáo: các tầng mái to dần về phía dưới. Bốn cửa của tháp Bia đều được thông nhau theo bốn hướng Đông, Tây, Nam, Bắc, tạo nên sự hòa hợp về mặt kiến trúc.
Tháp Hỏa – Kosagrha:
Bên cạnh tháp Chính là tháp Hỏa. Với kiểu kiến trúc độc đáo, tháp Hỏa là một trong số rất ít các công trình có hình dạng đặc biệt trong lịch sử nghệ thuật kiến trúc Chăm Pa.
Tháp dùng để thờ thần Hỏa nên được gọi là tháp/nhà Hỏa. Tháp Hỏa cao khoảng 12m, rộng 5m, được xây theo bình đồ hình chữ nhật. Phần mái tháp lõm ở giữa, hai đầu vút lên giống hình yên ngựa nên tháp còn có được gọi là tháp Yên Ngựa. Tạo hình của tháp còn tựa như sự mô phỏng ngôi nhà mái dài cổ truyền của cả khu vực Đông Nam Á thời xưa. Thân tháp được trang trí các phù điêu hình chim thần đang gồng mình nâng đỡ cả phần trên của tòa tháp. Tháp Hỏa còn có chức năng như một nhà kho, người Chăm dùng tháp để chuẩn bị đồ tế lễ trong các nghi thức.
Tháp Chính – Kalan:
Tháp Chính là công trình kiến trúc nổi bật nhất trong quần thể di tích tháp Bánh Ít. Thápđược xây dựng trên đỉnh đồi với chiều cao 29,6m. Tháp có một cửa chính ở phía Đông và ba cửa giả. Cửa chính nhô ra khỏi mặt tường đến 2m, diềm mái vòm là một băng phù điêu hình khỉ thần Hanuman đang múa. Còn các cửa giả nhô ra ít hơn, diềm mái vòm có các phù điêu Gajasimha.
.jpg)
Các cột ốp, các đường gồ ghề nhô ra dọc mặt tường, cùng chi tiết vòm cửa hình mũi giáo đã khiến tháp thoạt trôngcó vẻ vững chãi. Bên cạnh đó, tháp còn mang vẻ thanh thoát, trang nhã nhờ có các đường nét hoa văn tinh tế trên các tầng mái và những cảnh ca múa trên các mặt vòm cửa giả.
Có thể nói, quần thể di tích tháp Bánh Ít là bức tranh tuyệt đẹp được tạo nên từ đôi tay tài hoa của con người Chăm Pa. Khi đến đây, bạn sẽ đượcchiêm ngưỡng các công trình đồ sộ, tận hưởng không gian yên bình, linh thiêng và đắm chìm trong thế giới lịch sử cổ kính của vùng đất Bình Định. Hãy cùng My Quy Nhơn ghé thăm và khám phá sự kỳ diệu ấy trong chuyến du lịch đến Quy Nhơn!
Liên hệ book tour Quy Nhơn - Phú Yên tại đây...
Diệu Hương - My Quy Nhơn
